„Isto tako, braćo i sestre, setimo se naše braće i naših sestara u Crnoj Gori koji trpe veliko bezakonje i nepravdu”.
Ovo je citat iz saopštenja Srpske pravoslavne crkve povodom Vaskrsa, potpisali patrijarh i svih 44 arhijereja. Čitali ste ga? Po običaju, nešto smisleno, ili novo, tu nećete pročitati. Ako Crnu Goru pomenu, serviraće zbrku apokrifa, infantilnosti i mrakobjesija:
„Nekada ponosna i dična Crna Gora, poznata po čojstvu i junaštvu, danas pokušava da našoj Crkvi otme ono što je vekovima bilo njeno, ono što je čitav srpski narod sa svojim vladikama, sveštenstvom i monaštvom gradio i stvarao. Svetinje Crne Gore, mnoge od njih starije od same Crne Gore, jesu svetinje naroda i u njima se poje i pojaće se kroz vekove sveta Liturgija, molitvama svetog Vasilija Ostroškog, svetog Petra Cetinjskog”, etc.
I zapitajmo se – „braćo i sestre” – šta je to u Crnoj Gori „vekovima” pripadalo SPC?
Za manje od dva mjeseca SPC će napunuti svega 1 (slovima: jedan) vijek svojega postojanja: osnovana 1920, sadašnji naziv dobila 1929, eparhija Crnogorsko-primorska ustrojena 1931, Nikšićko-budimljanska 2001. godine … osnivački akti su i dostupni i provjerljivi.
Napominjem: starocrnogorska država Duklja je od 1078. kraljevina, a prvi poznati pomen naziva Crna Gora u sačuvanoj arhivskoj građi je još stariji – od 9. novembra 1053. godine!
Tvrdi SPC da je crkve i manastire u Crnoj Gori „čitav srpski narod sa svojim vladikama, sveštenstvom i monaštvom gradio i stvarao”; a to je bilježeno, datirano, poimenično srpske vladike su… ko, kad, gde (ili: đe)?
Da razmotrimo slučaj, na primjer, „svetosavskih” arhijereja Žičke/Pećke arhiepiskopije u Duklji/Diokliji/Zeti. U arhivima se pominju od sredine 13. vijeka. Narednih oko dva vijeka o njima jedva da se nešto zna – toliki su imali uticaj. Bezmalo za čitav 14. vijek se ne zna ni ko su oni poimenično bili!
Na kraju, toliko su revnosni pravoslavci bili, prihvatili su Firentinsku uniju iz 1431-1449. i priznali Papu za prvosveštenika – time otpali od pravoslavlja. Posljednji arhivski pomen nekoga od unijatskih arhijereja ovdašnje „svetosavske” eparhije je 1458. godine. Nikakva tradicija pažnje vrijedna iza njih nije ostala.
Ili, uzmimo Mojsija Rajovića-Čurlu, 1712-1725. srpskoga arhiepiskopa („patrijarha”) pećkoga. „Po zapovesti Boga i milosti srećnoga Sultana bismo određeni na ovo sveto mesto”, pisao je. I prijetio Crnogorcima 1714. – te strašne godine kad je Numan-paša Ćuprilić poharao slobodnu Crnu Goru: „Ko ste vi da vodite rat s jednom premoćnom carevinom”?!
Srpski prvojerarh je bio sikofant najprljavije turske propagande: poručivao je Crnogorcima da se „potčine srećnom Sultanu, a ako nas ne poslušate, znajte da ću baciti na vas teško prokletstvo”, „i ne da ću vam jedan ili dva puta poslati prokletstvo, nego i svakog meseca, te se neće znati od vas ni rod ni dom, uradite kako vas učim, i idite paši”!
