Kako se u diskursu o identitetima jugoslovenskih naroda šezdesetih godina XX vijeka sve češće počelo potezati pitanje primordijarnih nacionalnih identiteta, tako će komunističke vlasti tumačenje Njegoša sve češće prilagođavati zvaničnoj državnoj ideologiji.
Crnogorske vlasti držale su do toga da je Njegoš kao crnogorski vladar i pjesnik dio crnogorskoga kulturnog nasljeđa, ali su smatrale da se o njemu može govoriti kao o jugoslovenskome književniku. Tokom jubileja povodom sto pedeset godina od Njegoševa rođenja, crnogorska vlast organizovala je veliku nacionalnu proslavu s novim interpretativnim praksama, đe se prije svega isticalo jugoslovenstvo. Te 1963. godine, prvi čovjek Crne Gore, Blažo Jovanović, vidio je svečanost u čast Njegoša kao povezivanje umjetničkih i kulturnih vrijednosti jugoslovenskih naroda u jedinstvenu socijalističku kulturu. Njegoš je protumačen kao integrativni faktor jugoslovenstva i vrijednost koja je uvijek težila napretku. Pobjeda je o proslavi pisala kao o najboljem načinu da se postigne „čvršće i sistematskije povezivanje svih naroda Jugoslavije, svih jezičkih područja, naročito trajnije i temeljitije zbližavanje kulturnih radnika i umjetničkih stvaralaca“.
Jedan od centralnih momenata čitave manifestacije bila je odluka crnogorskih republičkih vlasti o ustanovljenju Njegoševe nagrade za književnost. U Zakonu koji reguliše nagradu, objavljenom u Službenome listu SR CG za 1963. godinu, nalazimo da se u prvome članu jasno konstatuje da se nagrada ustanovljava „u spomen velikog jugoslovenskog pisca Petra II Petrovića Njegoša“.
Pobjeda je povodom te odluke napravila anketu s poznatim književnim kritičarima iz Crne Gore, Bosne i Hercegovine, Srbije i Hrvatske, a jedno od pitanja glasilo je: što mislite o jugoslovenskome karakteru Njegoševe nagrade? Svi sagovornici iznijeli su veoma pozitivne ocjene, smatrajući da njezina snaga počiva upravo na jugoslovenskome karakteru. Jedan od kritičara je istakao: „Jugoslovenstvo je za nas nov materijalni, moralni, psihički i duhovni kvalitet. Ono je aktuelno, i mi to znamo, ali griješe oni koji danas već misle da se ono bez ostatka može svesti na aktuelnost trenutka. Što više budemo postajali Jugoslovenima, toliko ćemo više biti ljudi: slobodni proizvođači i upravljači – ma gdje bili, ma šta preduzimali“.
Prvi dobitnik te najviše jugoslovenske književne nagrade bio je Crnogorac Mihailo Lalić, za roman Lelejska gora. Smatrao je da Njegoševa nagrada simbolizuje približavanje jugoslovenskih naroda, sjedinjavanje nacionalnih književnosti i da njezina jugoslovenska širina treba da bude uzor i za ostale nagrade, što je naveo u svom inauguralnom govoru. Prilikom uručivanja nagrade na centralnoj proslavi njezinu dobitniku predśednik crnogorske Skupštine Andrija Mugoša kazao je da po duhu djela i po težnjama velikoga pjesnika nagrada ima jugoslovenski karakter te da je baš to učvršćuje i svrstava u vrhunske vrijednosti „naše socijalističke stvarnosti“.
Čitav diskurs proslave pored isticanja integrativističkih težnji u pristupima jugoslovenskoj kulturi obilovao je naglašavanjem napora da se Njegoševo djelo stavi u službu progresa, prije svega promovisanjem njegova humanizma u borbi protiv tiranije. Govorilo se i o aktuelnosti Njegoša u savremenome dobu. Ponovivši neke svoje teze iz ranijih komentara o Njegošu, savezni poslanik Puniša Perović tvrdio je da je Njegoš uvijek aktuelan. On je smatrao da u modernom dobu, „ispunjenom mnogim protivrječnostima djeluju sile koje se ne mire sa revolucionarnim ostvarenjima pojedinih naroda“. Njegoševe riječi mogu uzeti kao glavno oružje za očuvanje nacionalne nezavisnosti – „nacionalno pitanje, taj lajtmotiv Njegoševog poetskog djela, još živi“. „Živu“ aktuelnost Njegoševa lika i djela vidio je i u jačanju bratstva i jedinstva, brisanju razlika i stabilnijoj izgradnji međunacionalnih odnosa u Jugoslaviji. Jedan drugi autor pošao je toliko daleko da je aktuelnost Njegoša vidio jednako na Tankom rtu 1843. i na Sutjesci 1943. godine.
Takve interpretacije Njegoša, kroz nekoliko narednih godina zamijeniće usko nacionalističke interpretacije što je odražavalo i samu promjenu klime u Jugoslaviji.
