Sa sve većom decentralizacijom, deetatizacijom, demokratizacijom, pluralizmom i AVNOJ-ski osiguranom federacijom, odnosno sa oslobađanjem druge Jugoslavije od sve jačih suprotnih, rearhaizovanih, reafirmisanih i prisutnih ostataka u njoj prve Jugoslavije, počinje rasklimavanje i ratničko genocidno uništenje uopšte Jugoslavije, po onom Taras Buljbe, „Ja sam te stvorio, ja ću te i ubiti“.
No, ostale su i nastavile se, sve do danas, „ugroženo agresivne“ supstancijalne „imperijalne istorijske trajnice“ (konstante i kontinuitet velikosrpstva). Najizraženije su ostvarene 1918. u (ob)liku prve sve(to)srpske Jugoslavije, zapravo najveće Velike Srbije i njenog sve(to/velje)srpstva. Ostala je njena bitna i glavna paradigma i prototip „prisajediniteljskog integralizma“, koji pomračuje i ugrožava sljedeće oblike „oslobodilačog interalizma“ i/li zajedništva. Kad gođ se ovaj prototip Velike Srbije suoči sa otporom, „ugroženo agresivno“ ko(j)eviteza „Srbi, svi na okup“ za „spas ugroženog srpstva“.
Ovo klikovanje potenčilo se i 90-ih godina u ratn(ičk)om razuru Jugoslavije, uglavnom nedovoljstveno i eufemistički nazivan „velikosrpski nacionalizam“, a zapravo je bitno i sažimno rečeno svetosrpsko četništvo, koje je ideologija, politika, crkveno-nacionalna religija i oružana sila za očuvanje i obnovu prve Jugoslavije i/li od njenih ostataka očuvanje krnje Velike (homogene) Srbije.
Pod ratničkom prijetnjom Slobodana Miloševića „Jugoslavija ili rat“ i njegovog oponašanja Momira Bulatovića „Jugoslavija bez alternative“ saobražavano se javlja i paradoksalna pojava „neokomunističko srpsko-svetosavsko četništvo“, a zatim sasvim otvoreno reafirmisano i rehabilitovano ozvaničeno četništvo i njihovo veličanje ne samo kao srpske „narodne heroje“, rodoljube i svečeve SPC, nego i na puno obezvređivanje partizana u NOB i AVNOJ-u i uopšte „na .gomilu“ svih komunista i marksista različite orijentacije.
Ovo korespondira sa totalnom zloupotrebom i manipulacijom antikomunizma, sa padom našeg socijalizma, kojim „olako obećanom brzinom“ briše sve prethodno i vraća na sam potpuno „novi-stari početak“ 1918. i nastavlja na „početak njenog kraja“ (prve Jugoslavije). I to se naziva i uporno propagira ono kobno srpsko-crnogorsko („nacionalno“) izmirenje „srpskih razmirica“.
Nije slučajno što svi narodi, koji su se 90-ih godina branili od tadašnjeg i ovdašnjeg velikosrpskog agresora, nazivali ga samo imenom četništvo, četnici. Nijesu osnovane i opravdane češće primjedbe kod nas da treba prevazići, između ostalih i arhaizovanu podjelu na partizane i četnike. Jer, aktue(a)lni četnici i njihova totalitarna vlast sami su sebe reprodukovali i potenčili iz opskurne prošlosti (a ne crnogorska opcija, kako joj se pripisuje).
Četnici, aktuelno živo prisutni i agresivno nametljivi, ugrožavajući, su stalna opasnost za sve nas. Ne pominjući ih i prećutkivati ih, to je sugerisanje onoga najopasnijega, da ih pasivno, anemično, inferiorno samoprihvatimo i samopriznamo, kao i oni koji su to već prihvatili, samopoistovjetili se s njima, prilagodili, saobrazili u njihovoj maskenbalskoj bezličnosti, zarobljenosti samog sebe, potuđili, „bijegom od slobode“ (Erih From).
Rečeno zapravo znači, kao da se odričemo i prošlog i vrlo aktuelnog i akutnog antifašizma, koji je, iako sadašnji fenomen, za kritičko sučeljavanje sa prošlošću podaleko od savremenosti. Za ovakvo apsurdno „prinudno dobrovoljno“ priznanje četništva morali bi biti potpuno ,,intelektualno nepošteni“.
Toga radi je lider političkog DF-a na svom početku izborne političke kampanje, Nebojša Medojević diplomatski dvosmisleno prećutno najavio novu sintagmu „srpski sv(ij)et“ ignorantskom tvrdnjom da ,,više niko ne pominje Veliku Srbiju, osim Milo Đukanović“.
Uzlećeni orni Medojević tobože kao da ne zna da je zvanični institucionalni i statutarni cilj i svrha SPC-a Velika Srbija, njena neraspupčiva ideologija svetosrpstva i četništva; kao da ga mitropolit Amfilohije nije dobro podojio opštenitim srednjovjekovim teokratizmom – duhovnjačkom vladikatskom vertikalom Crne Gore i da je to često ponavljao, posebno u sukobu sa njegovom vladikatskom vladom, kada se udvarao vladici Joanikiju da nije protiv SPC, n(eg)o samo protiv samovoljne i korumpirane manjinske vlade.
Patrijarh SPC Pavle javno se oglasio tek, 2. jula 1999, izjavom da „se odriče Velike Srbije, ako su zločini njena cijena“. Ovo je, naravno, samo postfestum. Nije se patrijarh Pavle zaista odrekao ni Velike Srbije ni njenih zločina, još iz 1918, jer bi se prvo morao odreći Arkanovih zločinaca i pljačkaša, no i svog čina, same SPC, njenih svetaca zločinaca i njene zvanične ideologije i politike bića velikosrpstva i svetosavlja, nerazdvojivog od samog svetosrpsko-svetosavskog totali(tari)zma Srbije.
Nijesu se zločinačke Velike Srbije odrekli ni drugi crkovni velikodostojnici, ni „tvrdi svetosavci“ patrijarh Irinej, ni mitropolit Amfilohije, učenici svetosavskog naci(onali)ste sv. Nikolaja Velimirovića, čije je učenje prihvatio i afirmisao vrh SPC, kao i čelnici Srbije Aleksandar Vučić i Ivica Dačić, u litijačkom „događanju naroda“ za otimanje crnogorskih svetinja od 2015 do 2020/21.
Takođe je postfestum, nakon blickrig prokrijumčarenog Zakona o „krađi i prekrađi zvona“, konačno je tobože priznao novi patrijarh Porfirije da je političko-crkveno vjersko sijamstvo samo po sebi „kraj religije“. Ovo je ujedno i priznanje užasne hipokrizije i obmana SPC i njenog svetosrpstva, jer je to ovaj patrijarh izrekao baš u Crnoj Gori povodom ustoličenja Joanikija za mitropolita, kojom prilikom je upravo Joanikije i evo ovijeh dana izjavljivao kratke direktive iz vrha SPC o njenom političko-crkveno vjerskom sijamstvu.
I miješanju u politička pitanja. Sa aktualizovanjem „srpskog sveta“ i „Otvorenog Zapadnog Balkana“ Ivica Dačić navodno je priznao da „svespstvo nije ugroženo“ i da Milorad Dodik širi neistine „da su Srbi ugroženi“ i da je to protiv politike i države Srbije
U sadašnjim naš(k)im i regionalnim uslovima Velika Srbija đavolski se premeće i preimen(t)uje u „(Sve)srpski sv(ij)et“ sa zlonaumom da se proširi na „Otvoreni Zapadni Balkan“ u kojem nezavisna i avangardno reformistička Crna Gora može biti opet „moneta za potkusurivanje“ velikih sila, kao i 1918, s obzirom na njihove primarne geopolitičke interese, koji potmulo latentno skrivaju, pokrivaju i ujedno otkrivaju sve više izoštravane „blokovske podjele“, „inovirane“ religioznim i ostalim fundamentalizmom.
